[Ulv]

25. AF VAFASAMRI VISTFRÆÐI

Þegar ég var krakki að læra einhverja gamaldags landafræði, var okkur kennt það, að Ísland skiptist í mannabyggðir og óbyggðir. Okkur var kennt að landsmenn hefðu líklega talið búsældarlegra fyrir neðan snjólínu en ofan við hana.

Þegar menn svo fóru að setjast að í Reykjavík, mun það ekki hvað síst hafa verið vegna þess að snjóléttara var þar en á fjöllum uppi. Á fjöll hlupu engir nema bandíttar, óbótamenn, sauðaþjófar og aðrir andskotar samfélagsins. Með tímanum myndaðist svo hér þéttbýliskjarni með götum, veitum, ljósum og síma. að ógleymdu steinsnari á vinnustað.

Grundvöllurinn að Reykjavík var víst lagður, áður en menn voru orðnir tiltakanlega langskólagengnir, en byggðu að nokkru á þúsund ára reynslu forfeðranna að búsetu í landinu.

Þá skeði það, eftir arðbæra heimsstyrjöld, að menn fóru að hafa ráð á því að afla sér menntunar í byggðafræðum og húsagerðarlist. Þessir menn komu svo aftur frá prófborðinu, færandi heim þau sannindi, að í skipulagsmálum væri það brýnast að flytja Reykvíkinga úr bænum og uppá heiðarnar austur af byggðinni: Breiðholtið, Úlfarsfell, Mosfellsheiði og Hellisheiði. Í húsagerðarlist varð sú stefna ríkjandi að byggja mannabústaði á Íslandi mestanpart úr gleri og sleppa vatnshallanum á þökum. Hugmyndirnar voru fengnar beint frá Flórída og Kaliforníu þar sem sólin skín lóðrétt ofaní skallann á mannfólkinu árið um kring, en ekki lárétt eins og veður, vindar og sólfar á Íslandi. Á suðlægum slóðum vestanhafs þykir líka, öfugt við Ísland, ákjósanlegt að byggja á hæðum og í fjalllendi í von um vindsvala í hitum.

Á Íslandi hélt veðrið hins vegar áfram að vera óamerískt þrátt fyrir glerhúsin og flötu þökin. Vatnið hélt, samkvæmt eðli sínu, áfram að leka niðurávið og í gegnum flötu þökin, en heiðarbúar vöknuðu við þann vonda draum, að vera komnir upp fyrir snjólínu, þó nóg væri af byggingarlóðum í miðbænum í Reykjavík þar sem hitastig var þrem til fjórum gráðum hærra en heima hjá þeim í heiðabyggðunum.


Skýringar

vafasamur : questionable : сомнительный, проблематичный
vistfræði : ecology : экология
gamaldags : old-fashioned : старомодный
skipta (S) : divide : делить
mannabyggð, -ar, ir : inhabited area : заселенная территория
óbyggð : uninhabited area : незаселенная территория
landsmenn ft. : nation, people : нация, народ
líklega : most likely : вероятно, предположительно
búsældarlegur : rich, productive (land) : богатая, плодородная земля
fyrir neðan : beneath : под, ниже
snjólína, -u : snow-line : снеговая граница
ofan við : above : над
setjast að (S) : settle : селиться
ekki hvað síst : not least : нисколько
snjólétt : of little snow : свободный от снега
fjall, -s, fjöll : mountain : гора
bandítt : bandit : бандит
óbótamaður : criminal : преступник
sauðaþjófur, -s, -ar : sheep-thief : вор овец (мможно ли сказать "овцекрад"?)
andskoti, -a, -ar : devil; (here: enemy) : дьявол, враг
samfélag, -s, -félög : society : группа, общность
myndast (S) : develop : развиваться
þéttbýliskjarni, -a, -ar : urban concentration : ядро поселения (kjarni : nucleus : ядро)
veita, -u, -ur : public utilities, municipal services : услуги, снабжение (=hitaveita : hotwater supply, district heating : отопление; raf(magns)veita : electric power distribution : электроснабжение; vatnsveita : water-works : водоснабжение)
ljós, -s : light(s) : свет
sími, -a, -ar : telephone : телефон
að ógleymdu : not to forget : не забывая
steinsnar, -s : a stone's throw : расстояние броска камня
vinnustaður : work-place : рабочее место
grundvöllur, -vallar : basis, foundation : основание,фундамент, база
tiltakanlega : especially : особенно
langskólagenginn : educated : образованный
að nokkru : partly : частично
reynsla, -u : experience : опыт
forfaðir, -föður, -feður : ancestor; forefather : предок
búseta, -u : residency : проживание
ske (S) : occur, happen : происходить
arðbær : profitable : выгодный
heimsstyrjöld, -aldar, -aldir : world war : мировая война
hafa (S), h. ráð á : afford : позволять себе, быть в состоянии
afla sér (S) : acquire : приобретать
menntun, -ar : education : образование
byggðafræði ft. : town planning : градостроительство
húsagerðarlist, -ar : architecture : архитектура
prófborð : examination-table : экзаменационная парта, доска
færa (S) : bring : перемещать(ся), приносить
sannindi ft. : truth, verity : правда
skipulagsmál ft. : planning : планирование
brýnn : urgent, pressing, necessary : необходимый, срочный
flytja (S) : move : двигать, перевозить
Reykvíkingur, -s, -ar : inhabitant of Reykjavík : житель Рейкьявика
heiði, -ar : heath, moor : пустошь
austur af : east of : к востоку от
stefna, -u, -ur : course; trend : курс, направление
ríkjandi : dominant : господствующий
mannabústaður : housing : жилье
mestanpart : mainly, mostly : в основном, главным образом
gler, -s : glass : стекло
sleppa (S) : drop, (here) dispense with : обходиться без чего-л., отбрасывать
vatnshalli, -a : slope : водоскат
hugmynd : idea : идея, мысль
sól, -ar, -ir : sun : солнце
skína (S) : shine : светить
lóðréttur : vertical : вертикальный
skalli, -a, -ar : crown, top of the head : макушка, темя
árið um kring : the whole year : круглый год
kring : around : вокруг
láréttur : horizontal : горизонтальный
vindur, -s, -ar : wind : ветер
sólfar, -s : angle of sun's rays : угол солнечных лучей
suðlægur : southern : южный
slóðir ft. : regions : области
vestanhafs : in America :
öfugt : contrary : наоборот
ákjósanlegur : desirable, ideal : желательный
hæð, -ar, -ir : hill : холм
fjalllendi, -s : mountain district : горный массив
vindsvali, -a : coolness (from the wind) : воздушное охлаждение
hiti, -a, -ar : heat : жара, температура
óamerískur : un-American : неамериканский
flatur : flat : плоский
eðli, -s : nature : природа, сущность
leka (S) : leak : протекать
niðurávið : downwards : вниз
í gegnum : through : сквозь, через
-búi, -a, -ar : inhabitant : житель, обитатель
draumur, -s, -ar : dream : сон, мечта
upp fyrir : up above : здесь - из-под
byggingarlóð, -ar, -ir : space for building on : место для строительства
hitastig, -s : temperature : температура
gráða, -u, -ur : degree : градус